Chào các bạn đang theo dõi khóa học lập trình trực tuyến ngôn ngữ C++.
Đang xem: Enum là gì
Trong bài học ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về từ khóa enum, cách sử dụng, và quan trọng nhất là tại sao chúng ta sử dụng enum trong ngôn ngữ C++.
Enumarated types
Kiểu liệt kê là một trong số các kiểu dữ liệu do người lập trình tự định nghĩa. Tại sao chúng ta cần định nghĩa kiểu dữ liệu mới? Trong quá trình lập trình, những kiểu dữ liệu được định nghĩa sẵn trong ngôn ngữ lập trình có thể không mang lại ý nghĩa phù hợp. Ví dụ mình muốn sử dụng các giá trị từ 1 đến 7 để đại diện cho 7 ngày trong tuần (1 đại diện cho ngày chủ nhật, 7 đại diện cho thứ 7), như vậy mình cần ít nhất là 7 biến để lưu trữ các giá trị này:
const int SUNDAY = 1;const int MONDAY = 2;const int TUESDAY = 3;const int WEDNESDAY = 4;const int THURSDAY = 5;const int FRIDAY = 6;const int SATURDAY = 7;Mình không sử dụng mảng một chiều trong trường hợp này vì:
int DAYS_OF_WEEK<7> = { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 };Những con số cụ thể không mang lại ý nghĩa cho người đọc mã nguồn chương trình. Việc sử dụng tên của các biến hằng số sẽ giúp chương trình chúng ta rõ ràng hơn.
Nhưng việc khai báo các hằng số như trên vẫn có một số nhược điểm:
Có thể khai báo thiếu sót một vài giá trị khi danh sách các hằng số là quá nhiều.
Có thể khai báo không theo một quy luật (hay thứ tự) nhất định khiến chúng ta khó tìm trong chương trình. Ví dụ:
const int WEDNESDAY = 4;const int SUNDAY = 1;const int TUESDAY = 3;const int FRIDAY = 6;const int MONDAY = 2;const int SATURDAY = 7;const int THURSDAY = 5;Có một số hằng số không liên quan đến nhau nhưng được khai báo gần nhau khiến chúng ta dễ rối. Ví dụ:
const float PI = 3.14;const float ACCELERATION_OF_GRAVITY = 9.8;const int MAX_SIZE_OF_ARRAY = 255;//…………..Như vậy, muốn khắc phục một số nhược điểm trên, chúng ta cần tìm cách để tập hợp các hằng số có ý nghĩa tương đương nhau thành những nhóm hằng số riêng biệt. Kiểu liệt kê sẽ giúp chúng ta thực hiện điều này.
Công dụng của kiểu liệt kê
Như mình đã trình bày ở trên, kiểu liệt kê có tác dụng giúp thay thế các con số (giá trị cụ thể) bằng những cái tên có ý nghĩa, và nó còn giúp chúng ta tập hợp các giá trị có ý nghĩa liên quan với nhau thành từng nhóm. Mỗi nhóm hằng số này khi đưa vào kiểu liệt kê sẽ trở thành một kiểu dữ liệu (người ta thường gọi enumeration là một kiểu dữ liệu trong C++ vì nó có cách khai báo tương tự như khai báo biến, chứ mình thấy nó giống một group của các giá trị hơn).
Cú pháp khai báo kiểu liệt kê
Để định nghĩa một kiểu liệt kê mới, chúng ta sử dụng từ khóa enum theo cấu trúc sau:
enum <name_of_enumeration>{//list all of values inside this block//each enumerator is separated by a comma, not a semicolon};Việc khai báo kiểu dữ liệu mới (như kiểu enum) không yêu cầu chương trình cấp phát bộ nhớ, lúc nào chúng ta sử dụng kiểu enum vừa đã được định nghĩa để tạo ra biến kiểu enum thì chương trình mới cấp phát bộ nhớ.
Mỗi giá trị trong block của kiểu enum cách nhau bởi một dấu phẩy (đối với giá trị cuối cùng thì không cần sử dụng dấu phẩy).
Khai báo kiểu liệt kê
Mình đã nói về lý thuyết của kiểu enum (kiểu liệt kê) xong, chắc bây giờ các bạn cũng đang tò mò muốn biết cuối cùng thì khai báo và sử dụng nó như thế nào. Dưới đây là một ví dụ:
enum DaysOfWeek{SUNDAY,MONDAY,TUESDAY,WEDNESDAY,THURSDAY,FRIDAY,SATURDAY};Như các bạn thấy, sau khi định nghĩa một kiểu enum xong thì kết thúc nó là một dấu chấm phẩy, vì đây cũng là một câu lệnh. Về mặt cơ bản, chúng ta phải đặt toàn bộ câu lệnh trên cùng một dòng:
enum DaysOfWeek { SUNDAY,MONDAY,TUESDAY, WEDNESDAY,THURSDAY, FRIDAY, SATURDAY };Nhưng compiler vẫn hiểu được một câu lệnh nằm trên nhiều dòng nên mình chọn cách viết ở trên (tách thành nhiều dòng) để phần định nghĩa của mình rõ ràng hơn.
Như vậy là chúng ta đã có một kiểu dữ liệu mới cho chương trình. Các bạn có thể gọi DaysOfWeek là một kiểu dữ liệu (kiểu enum hay kiểu liệt kê) hoặc có thể gọi là tên của một nhóm các giá trị cũng như chúng ta hay đi chơi với bạn bè theo nhóm nhỏ rồi đặt tên cho nhóm vậy.
Trong một chương trình, chúng ta có thể có nhiều khai báo kiểu enum khác nhau. Ví dụ mình khai báo thêm vài kiểu enum khác:
enum DaysOfWeek{SUNDAY,MONDAY,TUESDAY,WEDNESDAY,THURSDAY,FRIDAY,SATURDAY};enum Color{RED,GREEN,BLUE,WHITE};enum Animal{CAT,DOG,HORSE,MONKEY,CHICKEN};Như vậy là chương trình của chúng ta có 3 kiểu dữ liệu mới (3 nhóm giá trị mới), mỗi kiểu enum này hoàn toàn không liên quan gì đến nhau, chỉ có các giá trị bên trong mỗi kiểu enum mới có liên quan đến nhau về mặt ý nghĩa.
Xem thêm: Liều Dùng Của Thuốc Gonadotropin Là Gì, Gonadotropins
Nhưng có thấy giá trị nào đâu?
Khi nhìn vào bên trong khối lệnh định nghĩa của kiểu enum có tên Color, chúng ta chỉ thấy những những danh từ như RED, GREEN, BLUE… mà không hề thấy những con số. Thực chất, những danh từ này đã được gắn cho một giá trị cụ thể, và những cái danh từ mà chúng ta nhìn thấy sẽ đại diện cho những giá trị đó. Sử dụng những danh từ để thay thế cho những con số sẽ giúp người đọc chương trình dễ hiểu hơn (chứ không giúp chương trình chạy nhanh hơn).
Enumerator values
Bây giờ mình sẽ làm một chương trình mẫu để show cho các bạn xem những giá trị được đặt trong block của một kiểu enum mình tự định nghĩa:
int main(){enum Alphabet{LETTER_A,LETTER_B,LETTER_C,LETTER_D,LETTER_E};cout << LETTER_A << endl;cout << LETTER_B << endl;cout << LETTER_C << endl;cout << LETTER_D << endl;cout << LETTER_E << endl;return 0;}Khi mình chạy chương trình, kết quả xuất hiện trên console là:
Như vậy, không cần chúng ta trực tiếp gán giá trị cho các tên hằng số, compiler đã tự động khởi tạo giá trị cho chúng, bắt đầu với giá trị 0 và tăng dần. Các bạn cũng đã thấy rằng, sau khi định nghĩa xong 1 kiểu enum thì chúng ta có thể sử dụng các tên gọi bên trong enum như những hằng số. Vì những giá trị hằng số này là giá trị kiểu integer (int), nên chúng ta cũng có thể gán chúng cho những biến kiểu int khác. Ví dụ:
enum Alphabet{LETTER_A,LETTER_B,LETTER_C,LETTER_D,LETTER_E};int iValue = LETTER_A;Bên cạnh việc tự động gán giá trị cho từng phần tử được liệt kê, chúng ta cũng có thể chủ động thay đổi giá trị cho chúng (nhưng chỉ có thể thay đổi giá trị trong phần khai báo), một enum sau khi đã định nghĩa xong thì không thể thay đổi những giá trị của danh sách các phần tử nữa.
enum Direction{UP = 1, //assigned 1 by programmerDOWN = 3, //assigned 3 by programmerLEFT, //assigned 4 by compilerRIGHT //assigned 5 by compiler};cout << UP << ” ” << DOWN << ” ” << LEFT << ” ” << RIGHT << endl;Đoạn chương trình này sẽ in ra:
1 3 4 5Như vậy, compiler sẽ tự động gán giá trị cho các phần tử không được khởi tạo giá trị. Ngoại trừ phần tử đầu tiên trong enum, những hằng số khác sẽ được gán giá trị bằng phần tử trước nó cộng thêm 1.
Lưu ý: những hằng số trong cùng một enum có thể có cùng giá trị với nhau.
Best practice: Don’t assign specific values to your enumerators.
Rule: Don’t assign the same value to two enumerators in the same enumeration unless there’s a very good reason.
Sử dụng kiểu enum đã định nghĩa như một kiểu dữ liệu thông thường
Như mình trình bày ở trên, từ khóa enum trong C++ giúp chúng ta định nghĩa một kiểu dữ liệu mới cho chương trình. Tuy nó chỉ là tập hợp danh sách các hằng số có ý nghĩa tương quan với nhau, nhưng bản chất nó vẫn là một kiểu dữ liệu (kiểu liệt kê) nên chúng ta có thể sử dụng chúng để tạo ra các biến. Ví dụ:
enum Color{ COLOR_BLACK, COLOR_RED, COLOR_BLUE, COLOR_GREEN, COLOR_WHITE, COLOR_CYAN, COLOR_YELLOW};Color backgroundColor;Bây giờ, chúng ta đã có một biến kiểu Color. Biến backgroundColor chỉ có tác dụng lưu trữ giá trị của một trong số tất cả các hằng số đã được liệt kê bên trong kiểu Color. Việc thực hiện gán các giá trị khác kiểu Color sẽ gây ra lỗi về mặt cú pháp.
Color backgroundColor = 5; //errorBây giờ mình sẽ chọn ra bất kì một hằng số thuộc kiểu Color để gán cho biến backgroundColor.
Color backgroundColor = COLOR_GREEN;Các bạn cần lưu ý rằng, biến kiểu enum chỉ có thể được gán giá trị là một trong số các hằng đã khai báo bên trong kiểu dữ liệu của chính nó, không thể sử dụng hằng của kiểu enum khác. Ví dụ:
enum Test{TEST1,TEST2,TEST3};enum Color{ COLOR_BLACK, COLOR_RED, COLOR_BLUE, COLOR_GREEN, COLOR_WHITE, COLOR_CYAN, COLOR_YELLOW};Color backgroundColor = TEST1; //this line makes an errorCompiler sẽ thông báo lỗi: “a value of type Test cannot be used to initialize an entity of type Color”.
Những ví dụ về việc sử dụng enum
Sau khi đã gán giá trị cho biến kiểu enum, biến này sẽ mang giá trị là một số nguyên, và chúng ta có thể sử dụng biến này để in ra, tính toán, so sánh, truyền vào hàm theo kiểu giá trị, … và còn nhiều mục đích khác.
Xem thêm: Cach Chinh Full Màn Hình Warcraft, Cách Chơi Warcraft 3 Full Màn Hình
Trên thực tế, chúng ta thường sử dụng kiểu enum để đưa ra lựa chọn hàm hoặc phương thức để thực thi. Ví dụ:
Thông thường, sau mỗi nhãn case chúng ta sẽ đặt một giá trị số nguyên ứng với mỗi trường hợp, nhưng bây giờ chúng ta có thể thay thế những con số bằng các định danh của enum. Trước đây khi làm việc với câu lệnh switch-case, chúng ta có thể bỏ sót một số trường hợp cần xem xét nếu số lượng các trường hợp là quá nhiều. Nhưng khi sử dụng Visual studio 2015 và kiểu enum, chúng ta sẽ tránh được sự thiếu sót này. Dưới đây là cách mà Visual studio 2015 hổ trợ cho kiểu enum:
Trong hàm showProducts, mình gõ câu lệnh switch nhưng sử dụng gợi ý của Visual studio.
